Vaxt var idi ki, kapital bazarlarında yalnız iri maliyyə qurumlarında, brokerlərdə, ticarət evlərində işləyən insanlar aktiv şəkildə ticarət edə bilirdilər. İnternet və onlayn ticarət platformalarının yüksəlişi insanlara aktiv şəkildə kapital bazarında ticarət etməyə imkan verdi. Treyderlərin ticarət fəaliyyətlərində qəbul etdikləri bəzi ticarət üslubları var. Günlük ticarət ən çox yayılmış ticarət üslublarından biridir. İslam maliyyəsində heç bir əməliyyatda riba (faiz), gərar (qeyri-müəyyənlik) və maysir (qumar) elementləri olmamalıdır. Günlük ticarət fəaliyyətinə girməzdən əvvəl İslamda günlük ticarət haqqında bilməlisiniz.
Günlük ticarət nədir?
Günlük ticarət bir ticarət günündə qiymətli kağızın alqı-satqısı əməliyyatıdır. Günlük ticarət istənilən bazarda, ən çox xarici valyutada (forex) və birjada baş verə bilər. Günlük treyderlərin əksəriyyəti yaxşı təhsillidir və yaxşı maliyyələşdirilir. Günlük treyderlər müəyyən bir aktivin qiymət dəyişikliklərindən mənfəət əldə etmək üçün gündaxili strategiyalar həyata keçirən aktiv treyderlərdir.
Günlük ticarətdə şəriət məsələsi
İslam eyni gündə eyni malın alınıb-satılmasını məhdudlaşdırmır. Bir şəxsin aktivi aldıqdan sonra satmaq üçün gözləməli olduğu minimum vaxt yoxdur. Bununla belə, günlük ticarət Ticarət Hesablaşmasında problem yaradır. Ticarət Hesablaşmasında səhmlər alıcının hesabına, nağd pulu isə satıcının hesabına köçür. Bu adətən 2-3 iş günü çəkir.
Ticarət Hesablaşması 2-3 gün çəkərsə, mülkiyyət problemi yaranacaq. İslama görə heç kim sahib olmadığı bir malı sata bilməz. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) mülkiyyətə keçirilməyən malların satılmasını qadağan etmişdir:
“Yanında (mülkiyyətində) olmayanı satma.” (Əhməd, Əbu Davud, Nəsai, Tirmizi və İbn Macə Hakim ibn Hizamdan rəvayət edir)
Gündəlik ticarətdə mülkiyyət məsələsinə toxunmazdan əvvəl iki növ mülkiyyət var; konstruktiv sahiblik və fiziki sahiblik. Konstruktiv sahiblik fiziki nəzarət olmadan aktiv üzərindəki nəzarətdir. Yəni mal əlinə keçməyib, amma hüquqi olaraq sənin mülkiyyətindədir. Məsələn, səhmləri alarkən, əməliyyat həyata keçirildikdə, hətta əməliyyat həyata keçirilməmiş olsa belə, alıcı mənfəət və ya zərər baxımından sahiblik riskini tam daşıyır. Beləliklə, alış əməliyyatı ilk növbədə konstruktiv mülkiyyəti qurmuşdur.
Səhm sertifikatını almazdan əvvəl səhm satışına gəlincə, Şeyx Taqi Usmani hesab edir ki, bu əməliyyat, şəhadətnamənin təhvil verilməsindən daha çox səhmin mülkiyyət hüququnu müəyyən edir və təsis edir, ona görə də icazəlidir. Bu halda səhm mülkiyyəti qanuni olaraq əməliyyat tamamlanıb alqı-satqı başa çatdıqdan sonra satıcıdan alıcıya keçir; payların təhvil verilməsindən əvvəl satılması caiz olur.
© Halal Ekosistem